System finansowy i jego stabilność.

System finansowy i jego stabilność.

     System finansowy to układ wzajemnie powiązanych instytucji finansowych, rynków finansowych oraz elementów infrastruktury systemu finansowego. Jest tą częścią systemu ekonomicznego, która umożliwia świadczenie usług pozwalających na krążenie siły nabywczej w gospodarce. System finansowy odgrywa ważną rolę związaną z transferem kapitału od podmiotów posiadających oszczędności do podmiotów, które potrzebują go na inwestycje. W strukturze systemu finansowego można wyróżnić dwa segmenty: rynkowy system finansowy oraz publiczny system finansowy.

     Ogniwa rynkowego systemu finansowego:

-instrumenty finansowe;

-rynki finansowe;

-instytucje finansowe;

-zasady, na jakich działają trzy pierwsze ogniwa.

     Ogniwa publicznego systemu finansowego:

-instytucje budżetowe;
-instrumenty fiskalne;
-publiczne instrumenty finansowe;
-instytucje fiskalne.

Funkcje systemu finansowego:

-monetarna (dostarcza podmiotom niefinansowym pieniądza i umożliwia jego obieg w gospodarce),
-kapitałowo-redystrybucyjna (umożliwia przepływ wolnych środków od tych podmiotów, które nimi dysponują do tych, które ich potrzebują),
-kontrolna (pełni kontrolę nad strumieniami pieniężnymi, w szczególności nad środkami zainwestowanymi, wypożyczonymi i redystrybuowanymi w przeszłości).

     Stabilność finansowa – stan systemu finansowego, obejmującego ogół rynków finansowych i wspierającą je infrastrukturę, w którym pełni on swoje funkcje w sposób ciągły i efektywny, nawet w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych i niekorzystnych zaburzeń o znacznej skali. Utrzymanie stabilności systemu finansowego jest warunkiem koniecznym dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego Natomiast sam wzrost gospodarczy odpowiada za powiększanie się zdolności danego społeczeństwa do produkcji dóbr i usług zaspokajających ludzkie potrzeby. Definicja ta wydaje się być bardziej ogólną od innych przedstawianych w literaturze np. że jest to „długookresowy proces powiększania produkcji dóbr i usług w danym kraju”, lub „proces zwiększania zasobu dóbr konsumpcyjnych i produkcyjnych”, albo „proces zwiększania zasobów dóbr i usług konsumpcyjnych, a w szczególności taki wzrost ilościowy, który zapewnia zwiększenie ilości dobór i usług konsumpcyjnych przypadających na mieszkańca danego kraju”.

     Ważną funkcją systemu finansowego jest także funkcja płatnicza, która dotyczy zapewniania sprawnego przepływu i dostępu do pieniądza. Zależy ona m.in. od bezpieczeństwa i efektywności działania systemu płatniczego nadzorowanego przez bank centralny, a jej zaburzenie może negatywnie wpływać na zaufanie do pieniądza. Funkcje pełnione przez system finansowy można zatem wiązać z funkcjami pełnionymi w gospodarce przez pieniądz, a zwłaszcza z funkcją płatniczą, cyrkulacyjną, miernika wartości i tezauryzacyjną. Podczas oceny stabilności systemu finansowego nie należy wykluczać możliwości upadłości poszczególnych instytucji, czy też zmienności na rynku finansowym, co jest naturalnym elementem rozwoju systemu finansowego i cyklu finansowego. Stabilność systemu finansowego jest zaburzona wówczas, gdy problemy pojedynczej instytucji (lub ich grup) przekładają się na ograniczenie pełnienia funkcji przez system finansowy jako całość. Stabilny system finansowy powinien być w stanie absorbować szoki i móc samoczynnie powrócić do (nowego) stanu równowagi za pomocą sił rynkowych oraz przy niewielkich interwencjach ze strony instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego.

     Stabilność systemu finansowego jest przedmiotem szczególnego zainteresowania NBP ze względu na powierzone Bankowi ustawowe zadania działania na rzecz wyeliminowania lub ograniczania ryzyka systemowego, kształtowania warunków niezbędnych do rozwoju systemu bankowego, jak również działania na rzecz stabilności systemu finansowego w zakresie instytucji finansowych. Stabilność systemu finansowego jest silnie związana z podstawowym zadaniem banku centralnego – utrzymaniem stabilności cen. System finansowy odgrywa kluczową rolę w transmisji impulsów polityki pieniężnej do sfery realnej. Niestabilność systemu finansowego może utrudnić jej skuteczne prowadzenie. Analiza stabilności systemu finansowego jest również koniecznym elementem skutecznej polityki regulacyjnej i nadzorczej, w formułowaniu których NBP współuczestniczy i które wraz z polityką pieniężną przyczyniają się do utrzymania zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Kolejną przesłanką zaangażowania NBP w prace na rzecz stabilnego funkcjonowania systemu finansowego jest powierzenie bankowi centralnemu zadania organizacji rozliczeń pieniężnych.


Rekomendacje NBP dot. ustabilizowania krajowego systemu finansowego.

     W tej części przytoczymy rekomendacje specjalistów z NBP dotyczące ustabilizowania krajowego systemu finansowego. Poniższe porady pochodzą z raportu nt. stabilności systemu finansowego do którego link znajduje się w źródłach.

1. Banki powinny uwzględniać w swojej polityce kredytowej możliwość wzrostu stóp procentowych w przyszłości. Banki powinny zapewnić, aby kredytobiorcy zaciągający długoterminowe kredyty o zmiennym oprocentowaniu dysponowali wystarczającymi buforami dochodowymi na wypadek istotnego wzrostu poziomu stóp procentowych.
2. Banki powinny prowadzić szczególnie ostrożną politykę kredytową w segmencie kredytowania nieruchomości komercyjnych.
3. Towarzystwa funduszy inwestycyjnych powinny zachować szczególną dbałość o utrzymanie odpowiedniego poziomu płynności aktywów funduszy inwestycyjnych otwartych.

     Utrzymanie stabilności finansowej jest bardzo istotną kwestią dla banków centralnych, których priorytetowym zadaniem jest utrzymanie stabilności cen. Brak stabilności w systemie finansowym przekładałby się m.in. na zaburzoną transmisję impulsów monetarnych, utrudniając jednocześnie prowadzenie polityki pieniężnej. W celu utrzymania stabilności finansowej banki centralne prowadzą analizy w tym zakresie oraz cyklicznie publikują raporty z ich wynikami. Działania te mają na celu przedstawienie bieżącej sytuacji najważniejszych segmentów systemu finansowego oraz wyników analiz obejmujących główne ryzyka ekonomiczne, na które są narażone w swojej działalności instytucje finansowe działające na rynku. Co więcej banki centralne pełnią wiodącą rolę w sprawowaniu nadzoru makroostrożnościowego, którego celem jest identyfikacja, ocena i monitorowanie ryzyka systemowego powstającego w systemie finansowym oraz podejmowanie działań na rzecz jego wyeliminowania lub ograniczenia.

Czytaj więcej...

Zarządzanie budżetem domowym.

Zarządzanie domowym budżetem. 

I Bądź domowym księgowym. 

     Załóż zeszyt bądź plik z arkuszem kalkulacyjnym, w którym będziesz notować wszystkie swoje wydatki. Spisuj wszystkie pozycje ze wszystkich paragonów sklepowych. Na koniec miesiąca poświęć chwilę i sprawdź swoją listę. Możesz być zaskoczony, bo okaże się, że regularnie wydajesz niewielkie pieniądze na rzeczy, których zupełnie nie potrzebujesz. Dzięki wyeliminowaniu takich wydatków możesz zaoszczędzić w skali miesiąca (nie mówiąc już o skali roku) całkiem pokaźne kwoty. 

II Oszacuj koszty stałe. 

     Kosztem stałym gospodarstwa domowego są wszelkie wydatki, które z różnych względów zmuszony jesteś ponieść. Będą nimi na przykład: rata kredytu, rachunki za gaz, telefon czy ogrzewanie. Kosztem stałym z pewnością będzie też żywność – dobrze jest oszacować koszt posiłków spożywanych w domu oraz jedzenia „na mieście”.Jeżeli posiadasz samochód, spróbuj obliczyć koszt spalanego paliwa w przeliczeniu na miesiąc i zastanów się, czy jest to w twoim przypadku koszt stały, czy też zmienny. Szacunek kosztów stałych umożliwi określenie zapasu gotówki, którą możemy zaoszczędzić każdego miesiąca i przeznaczyć na dowolny cel. 

III Mądrze optymalizuj wydatki. 

     Na czym polegać powinna optymalizacja? Zastanów się dobrze nad kartką papieru, z czego możesz zrezygnować lub na co wydajesz najwięcej pieniędzy – najprościej jest zacząć od pozycji, które pojawiają się najczęściej i bez których możesz spokojnie funkcjonować. Przykładem mądrej optymalizacji jest ograniczenie liczby kaw, które w ciągu miesiąca kupujesz w drodze do pracy, czy nawet ograniczenie jazdy samochodem na rzecz roweru, np. w obrębie trasy dom – praca. 

IV Nie daj się zaskakiwać nieoczekiwanemu. 

     Niestety, nawet najlepiej rozplanowany budżet może podlegać prawom czynników losowych. Jeżeli niespodziewany wydatek jest na tyle pilny, że nie może zostać pominięty, a tobie brakuje gotówki, możesz pomyśleć o skorzystaniu z usług firmy pożyczkowej, pod warunkiem, że jest to wybór przemyślany i dopasowany do twoich możliwości finansowych. Jak podaje Provident na swojej stronie internetowej, istotne jest, by rata nie była zagrożeniem dla stabilności domowego budżetu. 

V Nie rezygnuj z przyjemności. 

   Istocie twojego planu wydatków na poszczególne miesiące powinna przyświecać zasada niezmienności stopy życiowej. Sensem tworzenia i prowadzenia domowej księgowości jest ograniczenie marnotrawienia pieniężnych środków, które można by przeznaczyć na punkty budżetu wymagające dofinansowania. Być może z czasem nawyk kontroli kosztów przyniesie efekt w postaci bardzo lubianych przez wszystkich nadwyżek finansowych. 

Optymalizacja wydatków. 

     Jeśli zależy nam na prawidłowym zarządzaniu pieniędzmi, na gromadzeniu bez wysiłku środków, wtedy powinniśmy zainteresować się optymalizacją wydatków. Rzecz w tym, ze każdego dnia kupujemy wiele rzeczy, które są nam nie tylko niepotrzebne, ale jeszcze zostały przez nas źle wybrane. Jeżeli nie chcemy ponosić wielu niepotrzebnych wydatków, na początek powinniśmy zacząć zwracać uwagę na wydatki na jedzenie. Zdecydowanie powinniśmy unikać niepotrzebnego zakupu niezdrowych przekąsek, które w skali roku przyniosą nam spora stratę zarówno dla kieszeni jak i zdrowia. Kolejnym niepotrzebnym wydatkiem są wszelkie zakupy, które robimy pod wpływem nastroju. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy po prostu chcemy coś kupić jak i tych, kiedy zakupy traktujemy jak lekarstwo na chandrę. Jeśli zależy nam, by nasze finanse pozostały w dobrym stanie, na pewno nie powinniśmy w złym nastroju udawać się do sklepu po pociesznie. Warto także przeanalizować różne stałe wydatki, które ponosimy. Być może okaże się, że niepotrzebnie płacimy za prowadzenie konta, jeśli możemy znaleźć wariant darmowy, czasami nawet w tym samym banku. To samo dotyczy korzystania z karty kredytowej i płacenia później odsetek. Zasadniczo zakupy powinniśmy rozpatrzyć przede wszystkim pod kątem przydatności kupowanych przedmiotów. Jeśli np. telefonu używamy tylko do rozmawiania, to na pewno nie potrzebujemy najnowszego wielofunkcyjnego modelu, który kosztuje znacznie więcej niż bardziej tradycyjny egzemplarz. Warto także pomyśleć o optymalizacji wydatków na energię, która zużywamy. Przede wszystkim powinniśmy zaopatrzyć się w wysokiej klasy sprzęt energooszczędny. Podobnie rzecz ma się z samochodem, jeśli nie wyobrażamy sobie życia bez auta, to dobrze byłoby wybrać jakiś model, który mało spala, co jest pozytywne i dla naszych finansów i dla środowiska.


Jak wyglądają wydatki gospodarstw domowych na wykresie?

5 rzeczy, z który warto zrezygnować, żeby oszczędzić! Infografika!

Czym jest zadłużenie i jakie są jego konsekwencje?

     Zadłużanie się polega na niespłaceniu zobowiązań wobec osoby/instytucji, które nam pożyczyła pieniądze. Konsekwencje bycia zadłużonym:

-Naliczanie karnych odsetek, np. za opóźnienia w spłacie kolejnych rat zgodnie z umową zawartą między stronami, bądź - jeśli to nie zostało uregulowane w umowie - naliczanie odsetek ustawowych.

-Postępowanie sądowe wierzyciela, np. kredytodawcy, przeciwko dłużnikowi, np. kredytobiorcy, o zwrot należności, czyli zaciągniętego długu, np. kredytu.

-Egzekucja komornicza - postępowanie komornika polegające na ściąganiu zadłużenia od zobowiązanego do jego spłaty, czyli od dłużnika.

-Obciążenie hipoteczne - czyli ograniczenia praw własności.

-Pozbawienie praw do lokalu lub innej własności (pozbawienie danej osoby prawa do rzeczy ruchomej, np. samochodu, bądź nieruchomej, np. gruntu, poprzez jej sprzedaż). Licytacji rzeczy ruchomych dokonuje komornik.

-Eksmisja - orzeczenie sądowe nakazujące danej osobie opuszczenie lokalu.

-Zajęcie mienia np. zajęcie samochodu lub każdego przedmiotu należącego do dłużnika (nawet zwierzę może zostać odebrane dłużnikowi).

-Potrącenia z wynagrodzenia określonej sumy.

-Wpisanie do KRD - krajowego rejestru długów.

Jakie są rodzaje podatków?

     Ogół podatków funkcjonujących w państwie w określonym czasie tworzy system podatkowy. Mnogość i różnorodność stosowanych współcześnie podatków wymaga dokonania klasyfikacji ich ogółu przy uwzględnieniu różnych kryteriów. Z punktu widzenia jedności podmiotu opodatkowania wyróżnia się podatki bezpośrednie i podatki pośrednie.

    Podatki bezpośrednie, typ podatków, których zasadniczą cechą w intencji ustawodawcy jest jedność podmiotu opłacającego ten podatek i ponoszącego jego faktyczny ciężar ekonomiczny. W praktyce gospodarczej jednak zdarza się czasem, że podatek nałożony na określony podmiot gospodarczy jest przerzucany (wbrew intencji prawa) na inny podmiot poprzez wliczenie go do ceny towaru. Do podatków bezpośrednich zalicza się podatki dochodowe i podatki majątkowe.

   Podatki pośrednie, typ podatków, których konstrukcja rozdziela podmiot gospodarczy zobowiązany do ich naliczenia i zapłacenia od podmiotu, który ponosi ich faktyczny ciężar ekonomiczny. Wiąże się to z założonym przez ustawodawcę zjawiskiem doliczania podatków pośrednich przez sprzedawcę do ceny produktu (w sposób ukryty lub jawny), w rezultacie czego faktycznie (choć pośrednio) ich ciężar ponosi nabywca. Do podatków pośrednich zalicza się wszystkie podatki od obrotu i konsumpcji (np. podatek VAT). 

Absurdalne podatki na świecie, jako ciekawostki. Infografika!

Czytaj więcej...

Giełda Papierów Wartościowych.

Powstanie Giełdy Papierów Wartościowych

     Pierwsza giełda papierów wartościowych w Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja 1817 roku. Sesje odbywały się w godzinach 12.00 - 13.00. W XIX w. przedmiotem handlu na giełdzie warszawskiej były przede wszystkim weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się na szerszą skalę w drugiej połowie XIX w. W latach między I a II wojną światową giełdy w Polsce działały na podstawie rozporządzenia Prezydenta o organizacji giełd. Oprócz giełdy warszawskiej istniały także giełdy papierów wartościowych w Katowicach, Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu i Wilnie. Podstawowe znaczenie miała jednak giełda w Warszawie, na której koncentrowało się 90% obrotów. W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów: obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej giełda w Warszawie została zamknięta.

     Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie planowanej. We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. W przeciwieństwie do doswiadczeń innych krajów, gdzie prywatyzacja prowadzona była w ramach istniejącej już struktury instytucji finansowych, w Polsce - równoczenie z prywatyzacją - konieczne było stworzenie niezbędnej infrastruktury rynku kapitałowego. Pięćdziesięcioletnia przerwa w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła sytuację pustki prawno - instytucjonalnej. Oznaczało to w praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, lecz również ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i organizacyjnych. Obserwowana standaryzacja i globalizacja rynków kapitałowych na świecie nie stwarzała większych szans oryginalnym modelom krajowym. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane przyspieszenie procesu i przyjęcie od razu rozwiązań docelowych.

     Opracowanie szczegółowych procedur nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société de Bourses Françaises) i Centralnego Depozytu SICOVAM. Niezmiernie ważnym elementem powstającego rynku kapitałowego była regulacja prawna, którą należało opracować od początku. Pierwsza wersja projektu ustawy regulującej publiczny obrót papierami wartościowymi została opracowana w lipcu 1990 r. W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. Powstały w ten sposób podstawy prawne głównych instytucji rynku kapitałowego: domów maklerskich, giełdy, funduszy powierniczych, jak również Komisji Papierów Wartościowych jako organu administracji rządowej kontrolującego i promującego rynek papierów wartościowych.

     W niecały miesiąc po uchwaleniu przez Sejm Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister Przekształceń Własnościowych i Minister Finansów reprezentujący Skarb Państwa podpisali akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Cztery dni później, 16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek. Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł (2 tys. US$).

Giełda Papierów Wartościowych obecnie.

     Obecnie Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest największą giełdą regionu Europy Środkowo-Wschodniej i organizuje obrót na jednym z najdynamiczniej rozwijających się rynków kapitałowych w Europie. GPW prowadzi rynek regulowany dla akcji oraz instrumentów pochodnych, a także alternatywny rynek akcji NewConnect dla spółek wzrostowych. GPW rozwija także Catalyst – rynek przeznaczony dla emitentów obligacji korporacyjnych i komunalnych oraz rynek energii. Od 9 listopada 2010 r. GPW jest spółką publiczną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

     Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie działa w oparciu o ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.:

-ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (z pózn. zm);

-o obrocie instrumentami finansowymi (z pózn. zm);

-o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (z pózn. zm).

     Przedmiotem przedsiębiorstwa Spółki jest działalność określona w pkt 66.11.Z Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w tym:

1. prowadzenie giełdy, lub innej działalności w zakresie organizowania obrotu instrumentami finansowymi oraz działalności związanej z tym obrotem,

2. prowadzenie działalności w zakresie edukacji, promocji i informacji związanej z funkcjonowaniem rynku kapitałowego,

3. organizowanie alternatywnego systemu obrotu.

     Działalność we wszystkich segmentach równoznaczna jest z organizowaniem i prowadzeniem przez Grupę obrotu na następujących rynkach:

• Główny Rynek GPW (obrót akcjami, innymi instrumentami finansowymi o charakterze udziałowym oraz innymi instrumentami rynku kasowego, a także instrumentami pochodnymi),

• NewConnect (obrót akcjami i innymi instrumentami finansowymi o charakterze udziałowym małych i średnich spółek),

• Catalyst (obrót obligacjami korporacyjnymi, komunalnymi, spółdzielczymi, skarbowymi, listami zastawnymi prowadzony przez GPW i BondSpot),

• Treasury BondSpot Poland (hurtowy obrót obligacjami skarbowymi prowadzony przez BondSpot)

Od I kwartału 2012 r. Grupa dodatkowo organizuje i prowadzi obrót na rynkach prowadzonych przez Towarową Giełdę Energii S.A. („TGE”, „TGE S.A.”):

• Rynki Energii (Rynek Dnia Bieżącego, Rynek Dnia Następnego, Rynek Terminowy Towarowy, Aukcje energii),

• Rynek Praw Majątkowych,

• Rynek Uprawnień do Emisji CO2.

Władze Giełdy Papierów Wartościowych.

     Najwyższym organem Giełdy jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy. Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu mają wszyscy akcjonariusze Giełdy. Do kompetencji walnego zgromadzenia należy m.in. dokonywanie zmian w Statucie oraz wybór członków Rady Giełdy.

     Rada Giełdy nadzoruje działalność Giełdy. Składa się z 5 do 7 członków. Rada Giełdy odbywa posiedzenia co najmniej raz na kwartał. Kadencja jej członków jest wspólna i wynosi 3 lata.

     Zarząd Giełdy kieruje bieżącą działalnością Giełdy, dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe, określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego.

Zarząd Giełdy składa się z 3 do 5 członków. Pracami Zarządu kieruje Prezes Zarządu powoływany przez Walne Zgromadzenie.

Rynek kapitałowy GPW.

     Giełda organizuje i prowadzi obrót na Rynku Głównym, a także w ramach alternatywnego systemu obrotu rynek akcji pod nazwą NewConnect (utworzony w sierpniu 2007 r.), który jest przeznaczony dla małych i średnich przedsiębiorstw o wysokim potencjale wzrostu. We wrześniu 2009 r. rozpoczął działalność Catalyst, system autoryzacji i obrotu dłużnymi instrumentami finansowymi, który jest unikalnym rynkiem tego typu w Europie Środkowej i Wschodniej. Przedmiotem obrotu na Catalyst są obligacje korporacyjne, komunalne, spółdzielcze i skarbowe, a także listy zastawne. BondSpot SA, spółka zależna GPW, organizuje obrót na Treasury BondSpot Poland, hurtowym rynku obrotu obligacjami skarbowymi.

     Od stycznia 1998 r., kiedy uruchomione zostały notowania kontraktów terminowych na WIG20, GPW prowadzi również rynek instrumentów pochodnych. W tym samym roku został wprowadzony pierwszy kontrakt terminowy na kursy walut (para walutowa USD/PLN). Dynamiczny rozwój rynku instrumentów pochodnych nastąpił w 2000 r., kiedy to bardzo popularny stał się kontrakt na indeks WIG20. W kolejnych latach na GPW pojawiły się kontrakty na kolejne instrumenty bazowe. W roku 2001 wprowadzone zostały do obrotu kontrakty na akcje kilku spółek z indeksu WIG20, a we wrześniu 2003 r. – opcje na indeks. Obecnie oferta GPW w zakresie instrumentów pochodnych jest bardzo różnorodna – w obrocie znajdują się kontrakty terminowe na indeksy WIG20 oraz mWIG40, akcje spółek, kursy walutowe, opcje na WIG20, jak również jednostki indeksowe na indeks WIG20.

     We wrześniu 2012 r. status członka giełdy, umożliwiający prowadzenie bezpośredniej działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi na GPW, posiadało 60 podmiotów (31 członków krajowych i 29 członków zagranicznych). W czerwcu 2012 r. licencje maklera papierów wartościowych posiadało 2.587 osób, licencje maklera giełd towarowych – 263 osoby, a licencje doradców inwestycyjnych – 397 osób. Rozrachunek jest przeprowadzany na zasadzie „dostawa za płatność" (delivery-versus-payment). Każdy inwestor zobowiązany jest do posiadania rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego. Członkowie giełdy posiadają status uczestnika w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych SA, jak również rachunek pieniężny w banku rozliczeniowym. System jest w pełni skomputeryzowany. Wszystkie instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu są zdematerializowane.

Instrumenty finansowe Giełdy Papierów Wartościowych.

1. Akcje- Akcje mogą być notowane na rynku podstawowym lub równoległym w zależności od spełnionych wymogów Regulaminu Giełdy. Obrót akcjami odbywa się w systemie ciągłym (od godz. 9.00 do 17.05) lub w systemie kursu jednolitego z dwoma fixingami (o 11.00 i o 15.00).

2.Prawa do akcji- Obrót prawami do nowych akcji podlega takim samym regułom jak obrót akcjami. PDA notowane są w tym samym systemie notowań, w którym notowane będą akcje danej spółki (lub na którym spółka już jest notowana). Rozliczenie zawartej transakcji przeprowadza Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych oraz dom maklerski według takich samych zasad, jakie obowiązują w odniesieniu do akcji.

3.Fundusz notowany na giełdzie- to otwarty fundusz inwestycyjny notowany na giełdzie, którego zadaniem jest odzwierciedlanie zachowania się danego indeksu giełdowego. Jego funkcjonowanie jest regulowane, tak jak innych funduszy inwestycyjnych, dyrektywami unijnymi i regulacjami krajowymi. Charakteryzuje się on możliwością stałej (codziennej) kreacji i umarzania jednostek, zwanych tytułami uczestnictwa. Tytuły uczestnictwa funduszu typu ETF notowane są na giełdzie na takich samych zasadach jak akcje. Tytuł uczestnictwa w funduszu ETF na WIG20 jest papierem wartościowym.

4.Produkty strukturyzowane- są instrumentami finansowymi, których cena jest uzależniona od wartości określonego wskaźnika rynkowego (tzw. instrumentu bazowego):

• Indeksów giełdowych,

• Kursów akcji,

• Surowców (ropa naftowa, złoto, srebro, gaz ziemny itp.),

• Produktów rolnych (pszenica, kukurydza, kakao, kawa itp.),

• Koszyków akcji, surowców, indeksów giełdowych,

• Kursów walut, stóp procentowych itp.

     Produkty strukturyzowane emitowane są przez instytucje finansowe (np. banki lub domy maklerskie). Każdy produkt strukturyzowany notowany na giełdzie posiada prospekt emisyjny oraz tzw. „Warunki końcowe emisji” (Final Terms), w których zawarte są wszystkie istotne informacje na temat emitenta i instrumentu.

5.Kontrakty terminowe- W obrocie giełdowym znajdują się kontrakty terminowe na indeksy WIG20 i mWIG40, na waluty USD, EURO i CHF, na akcje 27 spółek. Od 18 października 2013 dostępne są również kontrakty terminowe na WIBOR i obligacje skarbowe.

     Giełda, jako organizator obrotu kontraktami opracowuje standard kontraktu, czyli szczegółową charakterystykę kontraktu. Procedury rozliczania, ewidencjonowania oraz wysokość depozytu zabezpieczającego określa KDPW CCP pełniący rolę izby rozliczeniowej.

6.Obligacje- Giełdowy obrót obligacjami odbywa się na rynku Catalyst. Rynek ten został uruchomiony we wrześniu 2009 r. w celu stworzenia w Polsce zorganizowanego i transparentnego rynku dla instrumentów dłużnych emitowanych przez firmy i samorządy. Catalyst jest platformą autoryzacji i obrotu wtórnego dla obligacji korporacyjnych, samorządowych, spółdzielczych, listów zastawnych i innych dłużnych instrumentów finansowych.

     Catalyst składa się z rynków prowadzonych przez GPW i BondSpot. Rynki prowadzone przez GPW są rynkami obrotu detalicznego, natomiast rynki BondSpot są rynkami, na których prowadzony jest obrót hurtowy. Zarówno GPW, jak i BondSpot organizują obrót na rynku regulowanym i w alternatywnym systemie obrotu.

Jak zacząć inwestowanie na giełdzie.

     Co czwartą złotówką na warszawskiej giełdzie obracają inwestorzy indywidualni. Statystycznie coraz częściej robią to on-line, za pośrednictwem Internetu. Wbrew pozorom, nie jest to wcale takie trudne, jak może się wydawać.

     Przed wyborem biura maklerskiego dobrze jest porównać co najmniej kilka ofert. 

Obecnie największą ilość rachunków inwestycyjnych prowadzą w kolejności: BM BPH, Centralny Dom Maklerski Pekao, DM Penetrator, BDM PKO BP, DM BZ WBK, Millenium Dom Maklerski, ING Securities (wszystkich biur w Polsce jest około 40). Nie oznacza to jednak, że oferta innych biur nie jest godna uwagi. Z pewnością warto to sprawdzić i wybrać taki pakiet, który będzie dostosowany zarówno do naszej wiedzy o giełdzie, jak i możliwości oraz sposobu inwestowania.

     Jeżeli więc o giełdzie wiemy niewiele, dokonywać transakcji będziemy tylko czasami (np. co kilka miesięcy) i raczej na dłużej, to warto zdecydować się na pakiet najprostszy z opcją obserwowania w czasie rzeczywistym 1 najlepszej oferty kupna i sprzedaży danego waloru lub ewentualnie z opcją śledzenia rynku z 15-minutowym opóźnieniem. W wielu biurach maklerskich nic za to nie zapłacimy lub będzie to objęte standardową opłatą za prowadzenie rachunku. 

     Jeżeli natomiast o giełdzie wiemy trochę więcej, inwestować będziemy większe sumy, planujemy dokonywać transakcji nawet kilka razy w ciągu jednej sesji, a ponadto zależy nam np. na lokowaniu wolnych środków na lokatach typu over night (bo rachunki inwestycyjne nie są oprocentowane), to warto zaopatrzyć się w narzędzia, które nam to umożliwią. Otwarcie internetowego rachunku inwestycyjnego w jednym z biur maklerskich nie powinno zająć nam więcej niż tydzień. Zakładamy rachunek inwestycyjny: za pośrednictwem Internetu – rejestracji, w której podajemy swoje dane (imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, NIP, PESEL, dane z dowodu tożsamości, adres, e-mail) oraz określamy zakres usług, które nas interesują. 

     Kolejnym krokiem jest podpisanie umowy, którą biuro maklerskie przygotowało na podstawie dostarczonych przez nas danych i przesłało nam pocztą (czekamy 2-3 dni). Możemy to zrobić za pośrednictwem poczty, kuriera, w obecności notariusza lub – co chyba najwygodniejsze – w siedzibie biura lub w jednym z jego oddziałów (w zależności od biura mamy do wyboru kilka opcji). 

Po odesłaniu podpisanej umowy czekamy jeszcze na otrzymanie identyfikatora, kodów dostępu do rachunku oraz hasła. Następnie musimy przelać na nasz rachunek inwestycyjny środki, za które będziemy mogli kupować interesujące nas walory (niektóre biura określają minimalną sumę takiej pierwszej wpłaty, przeważnie około 5000 zł). Gdy po załogowaniu się otrzymamy dostęp do konta i stwierdzimy, że przelane przez nas pieniądze są już na naszym rachunku, możemy dokonywać pierwszych transakcji.

     Wystarczy już tylko zacząć inwestowanie: Po zmianie, od początku października 2005, sesja na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie trwa od 9.30 do 16.30 (dawniej 10.00-16.30). W tym czasie możemy wystawiać zlecenia kupna i sprzedaży wybranych przez nas walorów. 

Czytaj więcej...

Inkubatory przedsiębiorczości.

     Obecnie przedsiębiorcze osoby mają do dyspozycji wiele instytucji i narzędzi wspomagających rozpoczęcie i rozwijanie biznesu. Przedstawimy poniżej kilka z nich.

     Start-up'y to młode i dynamiczne przedsiębiorstwa działające w innowacyjnych sektorach gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem branż IT, e-commerce, elektronicznej, chemicznej, farmaceutycznej czy biotechnologicznej. Twórcami start-up'ów są często młodzi ludzie, którzy posiadają nowatorskie pomysły na produkty, mogące zrewolucjonizować swoją branżę. Niekiedy brakuje im jednak doświadczenia lub odwagi do przebrnięcia przez gąszcz przepisów i postawienia pierwszych kroków w biznesie. Odpowiedzią na problemy osób, które z różnych przyczyn dotychczas nie zdecydowały się na otworzenie własnej firmy lub poszukują wsparcia w celu rozwinięcia swojego młodego przedsiębiorstwa jest właśnie pakiet "Start-up'y".

     Biura co-workingowe są dla osób, którym nie odpowiada praca w domu, parku i kawiarni, doskonałym rozwiązaniem może okazać się coworking. Biuro coworkingowe udostępnia wygodne miejsce do pracy dla pracujących zdalnie osób. W biurze zwykle znajdują się wygodniejsze od kawiarnianych stolików biurka oraz faks, drukarka, szybki dostęp do Internetu, materiały biurowe i zasilanie do laptopa. Zwykle ważną częścią biura jest jeszcze minibar z obowiązkowym ekspresem do kawy. Nie ma za to hałasujących dzieci i ważnych rzeczy, które trzeba zrobić koniecznie w tej chwili, takich jak upranie firanek albo wyjście do sklepu po koperty.

     Klastry branżowe to geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji (przykładowo: uniwersytety, instytucje badawczo-rozwojowe, instytucje nadające standardy, stowarzyszenie handlowe oraz instytucje finansowe) w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale również współpracujących.

     Firmy działające w ramach klastrów i sieci współpracy łączą swoje siły w następnych obszarach:

• badania i rozwój – badania podstawowe i zaawansowane,

• produkcja – łączenie produktów i usług różnych firm,

• surowce – wspólny zakup,

• szkolenia z zakresu zarządzania oraz szkolenia specjalistyczne,

• badania trendów technologicznych,

• marketing i sprzedaż – badania marketingowe, wspólna marka produktów, wspólne kanały dystrybucji,

• logistyka – wspólne magazyny, transport.

     Inkubatory przedsiębiorczości to instytucja, której celem jest wspieranie przedsiębiorczości. Inkubatorami przedsiębiorczości mogą być podmioty o różnych formach prawnych. W zależności od grupy docelowej wyróżnia się kilka szczególnych rodzajów inkubatorów przedsiębiorczości, których oferta jest skierowana do początkujących przedsiębiorców jak również młodzieży i studentów.

Akademickie inkubatory przedsiębiorczości

Biuro co-workingowe

Czytaj więcej...

Narodowy Bank Polski.

     Bank centralny jest to instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego oraz prowadzenie bieżącej polityki pieniężnej państwa. W Polsce funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski. Rozpoczął on swoją działalność w 1945 roku. Funkcjonował jako bank państwowy pod nadzorem ministra skarbu. W skład NBP wchodzili pracownicy starego Banku Polskiego, dzięki ich doświadczeniu i umiejętnościom NBP miało otwartą drogę do rozwoju. Początkowe zasady NBP były skopiowane ze statutu Banku Polskiego, zakładano że będzie on bankiem emisyjnym, nieangażującym się w bezpośrednie finansowanie przedsiębiorstw. Jednakże gospodarka nakazowo-rozdzielcza zasadniczo zmieniła rolę NBP i pieniądza. W 1946 r. powierzono Narodowemu Banku Polskiemu kontrolę finansową i bezpośrednie finansowanie górnictwa, hutnictwa i przemysłu włókienniczego.

     Narodowy Bank Polski stopniowo stawał się monobankiem – monopolistą w dziedzinie nie tylko emisji pieniądza, ale także udzielania kredytu i gromadzenia oszczędności. Innymi słowy, stawał się kolosem, ale zależnym od zewnętrznych decyzji politycznych i administracyjnych. Złoty zaś stał się cieniem realizowanych planów, będąc wyłącznie walutą wewnętrzną, niewymienialną na inne waluty. Był też z trudem wymienialny na towary, bo nieodłączną cechą gospodarki centralnie planowanej były kolejki oraz braki na rynku. Nic więc dziwnego, że złotego wypierały dolar i inne waluty obce.

     Jednak nawet w warunkach ustrojowych ograniczających rolę banku centralnego, NBP wykonywał prace, które przyczyniały się do racjonalizacji procesu gospodarowania. Wymienić tu trzeba zwłaszcza organizowanie rozliczeń bezgotówkowych, obsługę budżetu, gospodarowanie skromnymi rezerwami dewizowymi i opracowywanie bilansu płatniczego oraz innych syntetycznych bilansów gospodarki narodowej.

     Dopiero koniec lat osiemdziesiątych zapoczątkował powrót złotego do świata prawdziwego pieniądza. Dzięki reformom udało się przywrócić złotemu zdolność pełnienia funkcji narodowego pieniądza, a Narodowemu Bankowi Polskiemu nadano rolę banku centralnego, odpowiedzialnego za wartość polskiego pieniądza.

     Na początku 1990 r. problemem był wysoki stopień dolaryzacji gospodarki. Zasoby pieniężne obejmowały w 75 proc. waluty obce, a w 25 proc. złote w gotówce i na rachunkach bankowych. W krótkim okresie udało się odwrócić te proporcje. Po wielu latach odgórnego hamowania ruchu cen i zniekształcania ich struktury oraz wskutek odziedziczonego ogromnego deficytu, w 1989 r. doszło do wybuchu inflacji, która osiągnęła poziom czterocyfrowy, ale dość szybko zeszła do wymiaru dwucyfrowego. Wprowadzenie ograniczonej wymienialności złotego zbliżyło go do prawdziwego pieniądza.

     W 1995 r. przeprowadzono denominację złotego, która przeszła do historii jako „skreślenie czterech zer”. Unormowanie sytuacji płatniczej pozwoliło wówczas zapoczątkować kształtowanie kursu złotego na rynku walutowym oraz zapewnić złotemu status waluty wymienialnej według standardu międzynarodowego.

     Do istotnych zmian doszło po 1997 r. Nowa Konstytucja zapewniła mocną pozycję Narodowego Banku Polskiego w systemie instytucji publicznych i związała politykę pieniężną z nowym organem NBP – Radą Polityki Pieniężnej. Sprawowanie nadzoru nad bankami powierzono Komisji Nadzoru Bankowego, a jego realizację Generalnemu Inspektoratowi Nadzoru Bankowego, wydzielonemu w strukturze NBP. W ten sposób dbałość o złotego oraz czuwanie nad stabilnością systemu finansowego stały się głównymi celami działalności polskiego banku centralnego.

     Po wielu latach Narodowy Bank Polski stał się bankiem centralnym opartym na najlepszych wzorach.

   

     Zachęcamy do obejrzenia filmów udostępnionych przez Narodowy Bank Polski o polityce pieniężnej oraz o roli banku centralnego w polityce gospodarczej:

Czytaj więcej...

Pieniądz - wszystko, co musisz o nim wiedzieć.

   

     "Mamona", "hajs", "kasa", "kapusta" i "szmal" - to  tylko nieliczne, wybrane określenia czegoś, czym my wszyscy posługujemy się na co dzień. W różnej formie "obracamy" nimi, dzięki nim możemy coś sobie kupić. O czym mowa? Oczywiście o pieniądzach. Ale.. czym tak w ogóle są pieniądze? W jakiej formie występują w Polsce i na całym świecie? Od czego to wszystko się zaczęło? Między innymi na te pytania znajdziesz odpowiedź, w specjalnie przygotowanej przez nas prezentacji o pieniądzu.

 Zapraszamy!

Uwaga! Aby uzyskać pełny komfort przeglądania prezentacji, zapraszamy do przeglądania jej w trybie pełnoekranowym na stronie https://prezi.com/mcyrceqaxtie/view/ . Prezentację obsługujemy klikając "start prezi", po załadowaniu obsługujemy ją za pomocą przycisków u dołu prezentacji. Jest w pełni skalowalna, można ją dowolnie przybliżać oraz oddalać. :)

Ponadto zapraszamy do infografiki:

Czytaj więcej...