sobota, 14 maja 2016
Powstanie Giełdy Papierów Wartościowych
Pierwsza giełda papierów wartościowych w Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja 1817 roku. Sesje odbywały się w godzinach 12.00 - 13.00. W XIX w. przedmiotem handlu na giełdzie warszawskiej były przede wszystkim weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się na szerszą skalę w drugiej połowie XIX w. W latach między I a II wojną światową giełdy w Polsce działały na podstawie rozporządzenia Prezydenta o organizacji giełd. Oprócz giełdy warszawskiej istniały także giełdy papierów wartościowych w Katowicach, Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu i Wilnie. Podstawowe znaczenie miała jednak giełda w Warszawie, na której koncentrowało się 90% obrotów. W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów: obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej giełda w Warszawie została zamknięta.
Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie planowanej. We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. W przeciwieństwie do doswiadczeń innych krajów, gdzie prywatyzacja prowadzona była w ramach istniejącej już struktury instytucji finansowych, w Polsce - równoczenie z prywatyzacją - konieczne było stworzenie niezbędnej infrastruktury rynku kapitałowego. Pięćdziesięcioletnia przerwa w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła sytuację pustki prawno - instytucjonalnej. Oznaczało to w praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, lecz również ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i organizacyjnych. Obserwowana standaryzacja i globalizacja rynków kapitałowych na świecie nie stwarzała większych szans oryginalnym modelom krajowym. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane przyspieszenie procesu i przyjęcie od razu rozwiązań docelowych.
Opracowanie szczegółowych procedur nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société de Bourses Françaises) i Centralnego Depozytu SICOVAM. Niezmiernie ważnym elementem powstającego rynku kapitałowego była regulacja prawna, którą należało opracować od początku. Pierwsza wersja projektu ustawy regulującej publiczny obrót papierami wartościowymi została opracowana w lipcu 1990 r. W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. Powstały w ten sposób podstawy prawne głównych instytucji rynku kapitałowego: domów maklerskich, giełdy, funduszy powierniczych, jak również Komisji Papierów Wartościowych jako organu administracji rządowej kontrolującego i promującego rynek papierów wartościowych.
W niecały miesiąc po uchwaleniu przez Sejm Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister Przekształceń Własnościowych i Minister Finansów reprezentujący Skarb Państwa podpisali akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Cztery dni później, 16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek. Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł (2 tys. US$).
Giełda Papierów Wartościowych obecnie.
Obecnie Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest największą giełdą regionu Europy Środkowo-Wschodniej i organizuje obrót na jednym z najdynamiczniej rozwijających się rynków kapitałowych w Europie. GPW prowadzi rynek regulowany dla akcji oraz instrumentów pochodnych, a także alternatywny rynek akcji NewConnect dla spółek wzrostowych. GPW rozwija także Catalyst – rynek przeznaczony dla emitentów obligacji korporacyjnych i komunalnych oraz rynek energii. Od 9 listopada 2010 r. GPW jest spółką publiczną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie działa w oparciu o ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.:
-ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (z pózn. zm);
-o obrocie instrumentami finansowymi (z pózn. zm);
-o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (z pózn. zm).
Przedmiotem przedsiębiorstwa Spółki jest działalność określona w pkt 66.11.Z Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w tym:
1. prowadzenie giełdy, lub innej działalności w zakresie organizowania obrotu instrumentami finansowymi oraz działalności związanej z tym obrotem,
2. prowadzenie działalności w zakresie edukacji, promocji i informacji związanej z funkcjonowaniem rynku kapitałowego,
3. organizowanie alternatywnego systemu obrotu.
Działalność we wszystkich segmentach równoznaczna jest z organizowaniem i prowadzeniem przez Grupę obrotu na następujących rynkach:
• Główny Rynek GPW (obrót akcjami, innymi instrumentami finansowymi o charakterze udziałowym oraz innymi instrumentami rynku kasowego, a także instrumentami pochodnymi),
• NewConnect (obrót akcjami i innymi instrumentami finansowymi o charakterze udziałowym małych i średnich spółek),
• Catalyst (obrót obligacjami korporacyjnymi, komunalnymi, spółdzielczymi, skarbowymi, listami zastawnymi prowadzony przez GPW i BondSpot),
• Treasury BondSpot Poland (hurtowy obrót obligacjami skarbowymi prowadzony przez BondSpot)
Od I kwartału 2012 r. Grupa dodatkowo organizuje i prowadzi obrót na rynkach prowadzonych przez Towarową Giełdę Energii S.A. („TGE”, „TGE S.A.”):
• Rynki Energii (Rynek Dnia Bieżącego, Rynek Dnia Następnego, Rynek Terminowy Towarowy, Aukcje energii),
• Rynek Praw Majątkowych,
• Rynek Uprawnień do Emisji CO2.
Władze Giełdy Papierów Wartościowych.
Najwyższym organem Giełdy jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy. Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu mają wszyscy akcjonariusze Giełdy. Do kompetencji walnego zgromadzenia należy m.in. dokonywanie zmian w Statucie oraz wybór członków Rady Giełdy.
Rada Giełdy nadzoruje działalność Giełdy. Składa się z 5 do 7 członków. Rada Giełdy odbywa posiedzenia co najmniej raz na kwartał. Kadencja jej członków jest wspólna i wynosi 3 lata.
Zarząd Giełdy kieruje bieżącą działalnością Giełdy, dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe, określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego.
Zarząd Giełdy składa się z 3 do 5 członków. Pracami Zarządu kieruje Prezes Zarządu powoływany przez Walne Zgromadzenie.
Rynek kapitałowy GPW.
Giełda organizuje i prowadzi obrót na Rynku Głównym, a także w ramach alternatywnego systemu obrotu rynek akcji pod nazwą NewConnect (utworzony w sierpniu 2007 r.), który jest przeznaczony dla małych i średnich przedsiębiorstw o wysokim potencjale wzrostu. We wrześniu 2009 r. rozpoczął działalność Catalyst, system autoryzacji i obrotu dłużnymi instrumentami finansowymi, który jest unikalnym rynkiem tego typu w Europie Środkowej i Wschodniej. Przedmiotem obrotu na Catalyst są obligacje korporacyjne, komunalne, spółdzielcze i skarbowe, a także listy zastawne. BondSpot SA, spółka zależna GPW, organizuje obrót na Treasury BondSpot Poland, hurtowym rynku obrotu obligacjami skarbowymi.
Od stycznia 1998 r., kiedy uruchomione zostały notowania kontraktów terminowych na WIG20, GPW prowadzi również rynek instrumentów pochodnych. W tym samym roku został wprowadzony pierwszy kontrakt terminowy na kursy walut (para walutowa USD/PLN). Dynamiczny rozwój rynku instrumentów pochodnych nastąpił w 2000 r., kiedy to bardzo popularny stał się kontrakt na indeks WIG20. W kolejnych latach na GPW pojawiły się kontrakty na kolejne instrumenty bazowe. W roku 2001 wprowadzone zostały do obrotu kontrakty na akcje kilku spółek z indeksu WIG20, a we wrześniu 2003 r. – opcje na indeks. Obecnie oferta GPW w zakresie instrumentów pochodnych jest bardzo różnorodna – w obrocie znajdują się kontrakty terminowe na indeksy WIG20 oraz mWIG40, akcje spółek, kursy walutowe, opcje na WIG20, jak również jednostki indeksowe na indeks WIG20.
We wrześniu 2012 r. status członka giełdy, umożliwiający prowadzenie bezpośredniej działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi na GPW, posiadało 60 podmiotów (31 członków krajowych i 29 członków zagranicznych). W czerwcu 2012 r. licencje maklera papierów wartościowych posiadało 2.587 osób, licencje maklera giełd towarowych – 263 osoby, a licencje doradców inwestycyjnych – 397 osób. Rozrachunek jest przeprowadzany na zasadzie „dostawa za płatność" (delivery-versus-payment). Każdy inwestor zobowiązany jest do posiadania rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego. Członkowie giełdy posiadają status uczestnika w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych SA, jak również rachunek pieniężny w banku rozliczeniowym. System jest w pełni skomputeryzowany. Wszystkie instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu są zdematerializowane.
Instrumenty finansowe Giełdy Papierów Wartościowych.
1. Akcje- Akcje mogą być notowane na rynku podstawowym lub równoległym w zależności od spełnionych wymogów Regulaminu Giełdy. Obrót akcjami odbywa się w systemie ciągłym (od godz. 9.00 do 17.05) lub w systemie kursu jednolitego z dwoma fixingami (o 11.00 i o 15.00).
2.Prawa do akcji- Obrót prawami do nowych akcji podlega takim samym regułom jak obrót akcjami. PDA notowane są w tym samym systemie notowań, w którym notowane będą akcje danej spółki (lub na którym spółka już jest notowana). Rozliczenie zawartej transakcji przeprowadza Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych oraz dom maklerski według takich samych zasad, jakie obowiązują w odniesieniu do akcji.
3.Fundusz notowany na giełdzie- to otwarty fundusz inwestycyjny notowany na giełdzie, którego zadaniem jest odzwierciedlanie zachowania się danego indeksu giełdowego. Jego funkcjonowanie jest regulowane, tak jak innych funduszy inwestycyjnych, dyrektywami unijnymi i regulacjami krajowymi. Charakteryzuje się on możliwością stałej (codziennej) kreacji i umarzania jednostek, zwanych tytułami uczestnictwa. Tytuły uczestnictwa funduszu typu ETF notowane są na giełdzie na takich samych zasadach jak akcje. Tytuł uczestnictwa w funduszu ETF na WIG20 jest papierem wartościowym.
4.Produkty strukturyzowane- są instrumentami finansowymi, których cena jest uzależniona od wartości określonego wskaźnika rynkowego (tzw. instrumentu bazowego):
• Indeksów giełdowych,
• Kursów akcji,
• Surowców (ropa naftowa, złoto, srebro, gaz ziemny itp.),
• Produktów rolnych (pszenica, kukurydza, kakao, kawa itp.),
• Koszyków akcji, surowców, indeksów giełdowych,
• Kursów walut, stóp procentowych itp.
Produkty strukturyzowane emitowane są przez instytucje finansowe (np. banki lub domy maklerskie). Każdy produkt strukturyzowany notowany na giełdzie posiada prospekt emisyjny oraz tzw. „Warunki końcowe emisji” (Final Terms), w których zawarte są wszystkie istotne informacje na temat emitenta i instrumentu.
5.Kontrakty terminowe- W obrocie giełdowym znajdują się kontrakty terminowe na indeksy WIG20 i mWIG40, na waluty USD, EURO i CHF, na akcje 27 spółek. Od 18 października 2013 dostępne są również kontrakty terminowe na WIBOR i obligacje skarbowe.
Giełda, jako organizator obrotu kontraktami opracowuje standard kontraktu, czyli szczegółową charakterystykę kontraktu. Procedury rozliczania, ewidencjonowania oraz wysokość depozytu zabezpieczającego określa KDPW CCP pełniący rolę izby rozliczeniowej.
6.Obligacje- Giełdowy obrót obligacjami odbywa się na rynku Catalyst. Rynek ten został uruchomiony we wrześniu 2009 r. w celu stworzenia w Polsce zorganizowanego i transparentnego rynku dla instrumentów dłużnych emitowanych przez firmy i samorządy. Catalyst jest platformą autoryzacji i obrotu wtórnego dla obligacji korporacyjnych, samorządowych, spółdzielczych, listów zastawnych i innych dłużnych instrumentów finansowych.
Catalyst składa się z rynków prowadzonych przez GPW i BondSpot. Rynki prowadzone przez GPW są rynkami obrotu detalicznego, natomiast rynki BondSpot są rynkami, na których prowadzony jest obrót hurtowy. Zarówno GPW, jak i BondSpot organizują obrót na rynku regulowanym i w alternatywnym systemie obrotu.
Jak zacząć inwestowanie na giełdzie.
Co czwartą złotówką na warszawskiej giełdzie obracają inwestorzy indywidualni. Statystycznie coraz częściej robią to on-line, za pośrednictwem Internetu. Wbrew pozorom, nie jest to wcale takie trudne, jak może się wydawać.
Przed wyborem biura maklerskiego dobrze jest porównać co najmniej kilka ofert.
Obecnie największą ilość rachunków inwestycyjnych prowadzą w kolejności: BM BPH, Centralny Dom Maklerski Pekao, DM Penetrator, BDM PKO BP, DM BZ WBK, Millenium Dom Maklerski, ING Securities (wszystkich biur w Polsce jest około 40). Nie oznacza to jednak, że oferta innych biur nie jest godna uwagi. Z pewnością warto to sprawdzić i wybrać taki pakiet, który będzie dostosowany zarówno do naszej wiedzy o giełdzie, jak i możliwości oraz sposobu inwestowania.
Jeżeli więc o giełdzie wiemy niewiele, dokonywać transakcji będziemy tylko czasami (np. co kilka miesięcy) i raczej na dłużej, to warto zdecydować się na pakiet najprostszy z opcją obserwowania w czasie rzeczywistym 1 najlepszej oferty kupna i sprzedaży danego waloru lub ewentualnie z opcją śledzenia rynku z 15-minutowym opóźnieniem. W wielu biurach maklerskich nic za to nie zapłacimy lub będzie to objęte standardową opłatą za prowadzenie rachunku.
Jeżeli natomiast o giełdzie wiemy trochę więcej, inwestować będziemy większe sumy, planujemy dokonywać transakcji nawet kilka razy w ciągu jednej sesji, a ponadto zależy nam np. na lokowaniu wolnych środków na lokatach typu over night (bo rachunki inwestycyjne nie są oprocentowane), to warto zaopatrzyć się w narzędzia, które nam to umożliwią. Otwarcie internetowego rachunku inwestycyjnego w jednym z biur maklerskich nie powinno zająć nam więcej niż tydzień. Zakładamy rachunek inwestycyjny: za pośrednictwem Internetu – rejestracji, w której podajemy swoje dane (imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, NIP, PESEL, dane z dowodu tożsamości, adres, e-mail) oraz określamy zakres usług, które nas interesują.
Kolejnym krokiem jest podpisanie umowy, którą biuro maklerskie przygotowało na podstawie dostarczonych przez nas danych i przesłało nam pocztą (czekamy 2-3 dni). Możemy to zrobić za pośrednictwem poczty, kuriera, w obecności notariusza lub – co chyba najwygodniejsze – w siedzibie biura lub w jednym z jego oddziałów (w zależności od biura mamy do wyboru kilka opcji).
Po odesłaniu podpisanej umowy czekamy jeszcze na otrzymanie identyfikatora, kodów dostępu do rachunku oraz hasła. Następnie musimy przelać na nasz rachunek inwestycyjny środki, za które będziemy mogli kupować interesujące nas walory (niektóre biura określają minimalną sumę takiej pierwszej wpłaty, przeważnie około 5000 zł). Gdy po załogowaniu się otrzymamy dostęp do konta i stwierdzimy, że przelane przez nas pieniądze są już na naszym rachunku, możemy dokonywać pierwszych transakcji.
Wystarczy już tylko zacząć inwestowanie: Po zmianie, od początku października 2005, sesja na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie trwa od 9.30 do 16.30 (dawniej 10.00-16.30). W tym czasie możemy wystawiać zlecenia kupna i sprzedaży wybranych przez nas walorów.
Sentencja dnia!
Żarty dnia!
------------------------------------------------------------------------------
Ciekawostka!
Obsługiwane przez usługę Blogger.
Copyright ©
Teraz My | Powered by Blogger
Design by Flythemes | Blogger Theme by NewBloggerThemes.com
0 komentarze:
Prześlij komentarz